Erişim Temelli Tüketim

Abonelik, kiralama ve deneyim odaklı yeni tüketim alışkanlıkları

erisim kontrolu

Eskiden satın alırdık, şimdi erişiyoruz. Sahip olmak yerine kiralıyor, satın almak yerine abone oluyoruz. Sahiplikten erişime geçiş, sadece teknolojik değil kültürel ve ekonomik bir paradigma değişimi.

Sahip Olmak mı, Erişmek mi?

Bir zamanlar MS Office’i satın aldığınızda program sizin olurdu, şimdi ise Microsoft 365 gibi abonelik tabanlı modellere geçtik. Eskiden DVD satın alırken, artık Netflix gibi platformlara abone olarak yalnızca belirli içeriklere geçici erişim sağlıyoruz. Müzik için de durum aynı; bir albümü satın almak yerine, Spotify üzerinden erişim hakkı için ücret ödüyoruz. Oyunları Steam üzerinden ediniyor ama aslında sadece oynama iznine sahip oluyoruz.

Bu yeni modelin adı: “Erişim Temelli Tüketim” (Access-Based Consumption). Yani bir ürüne sahip olmadan, belirli bir süreyle erişim hakkı satın almak. Bu dönüşümün teknoloji alanındaki en açık örneği, kullandığımız uygulamaların çoğunun artık abone olunarak kullanılıyor olması. Buna “Hizmet Olarak Yazılım ( SaaS – Software as a Service)” deniyor.

Yapay Zeka Kazanı

Yapay Zeka

Kavramların içini boşaltmak, çağımızın en yaygın alışkanlıklarından biri haline geldi. Son kurban: Yapay Zeka.

Önce domatesin genetiğiyle oynayıp yeni bir ürün ürettik, adına da yine “domates” dedik. Sonra asıl olanı tanımlamak için “organik domates” gibi ek sıfatlara ihtiyaç duymaya başladık.

Bir de popülerleşen bir kavramdan sonuna kadar faydalanma ihtiyacımız mevcut. Ancak kendisinden değil de adından faydalanıyoruz. “Endüstri 4.0” etiketini her makineye yapıştırıp “inovasyon” süsü verdikten sonra, gözlerimizi “Yapay Zeka”ya diktik. Pazarlama sunumlarının yıldızı değişti, ama yaklaşım aynı kaldı.

2020 yılında Microsoft (Turing NLG) ve OpenAI (GPT-3) ürettikleri dil modellerini tanıttığında; derin öğrenme, makine öğrenmesi, yapay sinir ağı, doğal dil işleme gibi pek çok kavramla karşı karşıya geldik.

Forbes Türkiye’nin En Zenginleri ‘2025

forbes turkiyenin en zenginleri 2025

Forbes Türkiye’nin Mayıs 2025’te yaptığı açıklamaya göre En Zengin 100 Türk listesinin toplam serveti 128,5 milyar dolar. Dört yıl önce yayınlanan son listede bu tutar 100 milyar dolardı. Forbes listesinde 32 Türk dolar milyarderi bulunuyor. Türkiye’nin en zengin ismi ise 5,5 milyar dolarlık servetiyle Murat Ülker.

  • Zenginler arasında da uçurumlar var. Listedeki ilk on kişinin serveti liste sonundaki on kişinin servetinin yedi katı.
  • Forbes 100’ün toplam serveti 128,5 milyar dolar
  • Ortalama servet 1,2 milyar dolar
  • Listenin yaş ortalaması 65
  • 96 yaşındaki en yaşlı milyarder Semahat Sevim Arsel’in serveti 2,6 milyar dolar
  • 24 yaşındaki en genç milyoner Aylin Elif Koç’un serveti 650 milyon dolar

En zengin 100 Türk listesinde yer alan isimler, şirketleri ve 2025 servetleri (milyon $) şöyle sıralandı: